Fouten maken moet!
Onderstaande tekst is eerder verschenen in het Doarpskompas van Feanwâlden/Feanwâldsterwal e.o.
Van de week appte collega-redactielid Anke dat het Doarpskompas nog niet helemaal compleet was, de puzzel ontbrak namelijk nog. En dat dat mijn taak was deze maand. Op zich niet zo ernstig, want ik had nog 3 dagen om een puzzel te bedenken en zoals u kunt zien op bladzijde 30 is dat ook gelukt. En toch klonk er in mijn hoofd meteen een stemmetje dat zei ‘je hebt een fout gemaakt, dat is niet goed, ze rekenen op je en dan moet je het ook op tijd aanleveren’. Iets verkeerd doen of vergeten is toch iets dat je liever niet doet toch?
In mijn praktijk zie ik ook regelmatig mensen die geen fouten willen maken en daar zelfs in vastlopen. Want soms is iemand zo bang om fouten te maken, dat hij of zij dingen gaat vermijden. Want als je iets niet doet, dan kan je ook geen fouten maken. Voor de omgeving kan het soms lijken alsof iemand niet geïnteresseerd is, maar eigenlijk is iemand té betrokken. Denk bijvoorbeeld aan het niet studeren of deelnemen aan een tentamen (want dan kan je ook geen onvoldoende krijgen) of geen sociale contacten onderhouden (want dan kan je ook niets verkeerds zeggen). Op de korte termijn is dit een mooie oplossing en je emotionele (angst)brein houdt van directe oplossingen. Maar je kan je voorstellen dat het op de lange termijn helemaal niet helpt en je juist belemmert in je leven.
Met die mensen ga ik (onder andere) aan de slag om te leren fouten te maken. En het eerste dat ze dan leren is dat fouten maken essentieel is. Er is mooi onderzoek gedaan waarin te zien is dat bepaalde delen van je brein geactiveerd worden bij het maken van een fout. Zelfs al voordat jij het bewust doorhebt en teleurgesteld raakt in jezelf. En wat er dan gebeurt is heel interessant: de fout of de teleurstelling zorgt ervoor dat er allerlei stofjes (neurotransmitters zoals dopamine) vrijkomen die je motiveren om je gedrag in de toekomst aan te passen of iets op een andere manier aan te pakken. Fouten blijven ook beter ‘hangen’ in je brein en daar kan je je voordeel mee doen als je weer eens in dezelfde situatie terecht komt. Je krijgt eigenlijk mooie feedback van je brein en hoe meer fouten je maakt, hoe sneller je kunt leren en groeien!
Dat is natuurlijk mooi om te weten, maar als je al jaren nieuwe dingen vermijdt dan is het fijn om dit in kleine stapjes weer op te bouwen, echt experimenteren en er weer lol in krijgen. Want plezier hebben in dingen helpt ook om er meer van te doen. Cliënten leren zich steeds meer te focussen op FAIL (first attempt in learning); een fout is een eerste poging om iets te leren. Het is mooi om te zien dat mensen dan steeds meer nieuwe dingen aan durven te gaan.
Toen ik even stil stond bij de puzzel die ik vergeten was, kon ik ook weer de FAIL- afkorting bedenken gelukkig. En kon ik ook lol hebben in het zoeken naar een leuke puzzel. En hoe ik het ga doen voor de volgende editie van het Doarpskompas? Ik ga het werkblad volgen dat Anke zo mooi in onze drive zet, in plaats van de aantekeningen in mijn schriftje die ook nog ergens rondzweven. Weer wat geleerd!